Historia Parafii
DZIEJE
Paczółtowice leżą na Jurze Krakowsko – Częstochowskiej pomiędzy dolinkami Racławki i Eliaszówki. Są one siedzibą parafii, w skład której wchodzą również Żary i Dębnik.
Początki wsi sięgają XIV stulecia. Najstarszą źródłową datą, pod którą występuje „villa Pacoldi”, czyli wieś Pacolda, posiadającą kościół parafialny jest rok 1335. Ową datę odnotowano w wykazie tzw. ŁŚwiętopietrza. Nie podlega jednak wątpliwości, iż w latach 1350 - 1351 dokumentalnie zapisano określenie „Kościół z Paczółtowic”, a zatem pierwszy raz użyto nazwy Paczółtowice.
Ród Paczółtowskich, pieczętujący się herbem Topór, był właścicielem Paczółtowic do lat 30-tych XV w. Ostatni z rodu Jan Paczółtowski oraz zmarły w 1536r. Stanisław, są prawdopodobnie fundatorami tutejszej świątyni, budowanej w latach 1510 – 1515.
W Paczółtowicach pod koniec XVII wieku działała szkoła, która kształciła kamieniarzy do pracy w kamieniołomach dębnickich. Pracował tu jeden z pierwszych polskich mistrzów Adam Negowicz.
Ważnym wydarzeniem w życiu parafii było poświęcenie w 1960r., przez biskupa krakowskiego Karola Wojtyłę, dwóch nowych dzwonów. Wraz z zabytkowym dzwonem „Maria” (1535) zostały one zawieszone w 1968r. na nowej dzwonnicy o metalowej konstrukcji, która stoi na terenie dawnego cmentarza przykościelnego. Została ona poświęcona również przez Karola Wojtyłę, który piastował już wówczas godność kardynalską. Kolejnym wydarzeniem dużej rangi był generalny remont kościoła w latach 1990 – 1996.
Niezapomnianym wydarzeniem w parafii była koronacja koronami biskupimi słynącego łaskami i cudami obrazu Matki Bożej Paczółtowskiej. Uroczystości przewodniczył metropolita krakowski kardynał Franciszek Macharski, która odbyła się 27 maja 2001r.
MATKA BOSKA
OBRAZ
Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ołtarza głównego i wiszące dziś po jego bokach dwa skrzydła składały się na pierwotny późnogotycki tryptyk Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej. Został on namalowany temperą na lipowych deskach w latach 1460-1470. Kiedy tryptyk był zamknięty, wierni mogli oglądać Archanioła Gabriela i Marię, tworzących scenę Zwiastowania. Po otworzeniu skrzydeł ukazywały się dwie święte dziewice – Barbara i Katarzyna Aleksandryjska.
W centralnym miejscu na obrazie stoi na półksiężycu Matka Boża trzymająca na prawej ręce Dzieciątko Jezus, które patrzy na swą Rodzicielkę i ku Niej wyciąga ręce. Maryja nachyla głowę ku swojemu Synowi, a zza jej pleców wyłania się 18 falujących promieni słońca, układających się koliście.
Matka Boża odziana jest w tunikę koloru czerwonego, którą ozdabiają złote kwiaty. Na ramionach ma płaszcz w kolorze granatu, opadający w dół na sierp księżyca. Na szacie powtarza się złoty wzór gałązki z liśćmi dębu na tle złotego haftu, przypominającego owoce granatu. Strojny płaszcz jest wysadzany drogimi kamieniami: zielonymi szmaragdami i czerwonymi rubinami, który dopełniają białe perły. Spod szaty wysuwa się stopa Maryi obuta w czerwony trzewik. Dzieciątko ubrane jest w czerwoną tunikę, obszytą złotą lamówką.
W tyle widać gaj, który przypomina gorejący krzew Mojżeszowy. Tworzy on swoistą koronę, na której namalowanych jest 27 czerwonych promyków ognia. Na górze obrazu, w górnych rogach, widnieją dwie postacie aniołów, odzianych w zielone tuniki. Przytrzymują one banderole z tekstem XV – wiecznej antyfony: „Regina coeli letara…”
Widoczna w dole obrazu łąka z runem leśnym prezentuje kwiaty, owoce poziomki, krzewinki, owoce borówki, lilie (bez kwiatów), fiołki i paprocie. Są przedstawione również pospolite rośliny i zioła: koniczyna, przylaszczka, jaskry, babka.
Obraz został ukoronowany przez krakowskiego kardynała Franciszka Macharskiego koronami biskupimi 27 maja 2001r.
TREŚĆ OBRAZU
Obraz Matki Bożej w Dzieciątkiem z ołtarza głównego posiada bogatą symbolikę i wiele odniesień do Biblii, tradycji i liturgii. Matka Boża obdarzona jest atrybutem niewiasty apokaliptycznej – promienieje od Niej gloria słońca, a u Jej stóp leży sierp księżyca. Ten wizerunek nawiązuje do Apokalipsy św. Jana, mówiącej o niewieście obleczonej w słońce, z księżycem pod stopami.
Słońce oznacza Chrystusa, którego poczęła Maryja. Księżyc może symbolizować zwycięstwo nad złem. Można go również łączyć z Maryją Panną „piękną jak księżyc”. Strój Matki Bożej nawiązuje do czytań liturgicznych. Owoc granatu symbolizuje miłość i cnoty Maryi. Zielone szmaragdy są znakami czystości i nienaganności, czerwone rubiny oznaczają pokolenie Judy, z którego wywodził się Chrystus, ale także miłość i dziewictwo. Podobnie białe perły – symbolizują czystość i niewinność Matki Bożej.
Widoczny w tle gaj z zielonymi koronami krzewów, w których widać 27 czerwonych promyków ognia, nawiązuje do gorejącego krzewu Mojżesza i jednoznacznie odsyła do powiedzenia Jezusa, który nazwał Swoją Matkę krzewem gorejącym. Korony krzewów, pokryte ognistymi płomykami, nie zostają spalone. Podobnie jak Maryja odziana w ogniste słońce, pozostaje nietknięta. Uosabia to kościół, który mimo prześladowań trwa niezniszczony.
W paczółtowskim obrazie Matki Bożej widać wiele odniesień do uroczystości Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (2 lipca), ważnej dla parafian, którzy żyli wśród pól i lasów. Uroczystość ta przypadała na czas pomiędzy pracami wiosennymi a żniwami, i dlatego nosiła ludową nazwę święta Matki Bożej Jagodnej.
Namalowane, w dolnej części obrazu, runo leśne również posiada bogatą symbolikę. Kwiaty i owoce poziomki to pewność i czystość. Krzewinki, owoce borówki i lilie są atrybutami Maryi. Paprocie oznaczają dziewiczość, skromność i dobroć, a fiołki – niewinność, pokorę, czystą miłość i cnotliwość Bożej Rodzicielki. Pozostałe rośliny runa leśnego takie jak: koniczyna, przylaszczka, jaskier ze względu na ich lecznice właściwości odnoszone są do Matki Najświętszej. Można powiedzieć, że wszystkie symbole, odnoszące się do przymiotów Matki Bożej, układają się w adresowaną do Niej litanię.
ZABYTKI
Ołtarz główny, bogato rzeźbiony i złocony, został ufundowany w 1604r. Umieszczono w nim łaskami słynący obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
Obraz Chrystusa Frasobliwego - 1510, mógł należeć do pierwotnego wyposażenia kościoła
w Paczółtowicach.
Obraz Chrystusa w Tłoczni Mistycznej – druga połowa XVII w.
Obraz św. Klemensa – 1741r., patron skalników i kamieniarzy (malarstwo sztalugowe)
Obraz „Ukrzyżowanie” – przełom XVII/XVIII w. (malarstwo sztalugowe)
Chrzcielnica – 1533, znajduje się w prezbiterium – wykonana z brązu.
Marmurowy lichtarz pod paschał – 1658r.
Dzwon „Maria” – 1535
Barokowe ołtarze – św. Józefa i św. Rodziny
Manierystyczny ołtarz św. Mikołaja – początek XVII w., prawdopodobnie sprowadzony z Wawelu.
Organy – 1701r.
Ambona z konfesjonałem – początek XVIII w., tworzy integralną całość z konfesjonałem
Późnogotycki krucyfiks
